Herziening SV is meer dan een hertaling

Reactie op eerste proefvertalingen

Bron

Onderstaand is een gedeelte opgenomen uit een artikel van de heer L.M.P. Scholten. Dit artikel werd geschreven naar aanleiding van de eerste proefvertalingen van de Stichting HSV. Het artikel is verschenen in het kwartaalblad StandVastig van de Gereformeerde Bijbelstichting (GBS), december 2003.

Herziening Statenvertaling is meer dan een hertaling

Over de eerste resultaten van de ‘Stichting tot herziening van de Statenvertaling’ is al zoveel geschreven. Toch kunnen we er als ‘Gereformeerde Bijbelstichting tot handhaving van de Statenvertaling’ niet onderuit, ook in ons blad onze mening te geven.

Die kan in enkele woorden worden samengevat. Het eerste resultaat dat de nieuwe stichting heeft laten zien, is veel meer dan ‘hertaling’. Het is een nieuwe vertaling.

De mensen van deze stichting zijn van mening dat de taal van de Statenvertaling zo verouderd is, dat ‘hertaling’ nodig is in de spreek- en leestaal van nu. Met drie hertaalde bijbelhoofdstukken zijn zij nu naar buiten getreden. Zij vragen om beoordeling.

Onze bezwaren betreffen niet alleen de mate van modernisering van de taal. Daar kan men altijd van mening over verschillen; ook de GBS-bijbels hebben niet meer de spelling van de oude Statenbijbel met ‘ick’ en ‘ende’ en woorden als wijf, exempel en perikel. Ons grootste bezwaar is, dat de herzieners de Statenvertaling telkens ‘verbeterd’ hebben met een nieuwe vertaling uit de grondtekst.

Alleen al in de eerste elf verzen van Markus is negenmaal anders uit de Griekse grondtekst vertaald. Dan moet men niet meer van ‘herziene Statenvertaling’ spreken. Dit is gewoon een nieuwe vertaling. Van die negen ‘verbeteringen’ had de Nieuwe Vertaling van 1951 er maar vier...

Daar komt dan nog bij, dat er niet één echt nodig is. Deze negen ‘vertaalverbeteringen’ zijn of problematisch, of gewoon fout. Het zou te ver gaan, ze hier te bespreken, omdat kennis van de Griekse taal nodig is om tot een goede beoordeling te komen. Wij hebben onze bezwaren in een uitvoerig schrijven aan de nieuwe stichting bekendgemaakt. Geïnteresseerden kunnen bij ons een afschrift aanvragen.

Vervlakking

De veranderingen die men zich veroorloofd heeft, kunnen ingrijpend zijn, wanneer ze direct te maken hebben met het geestelijke leven. We zullen daar drie voorbeelden van geven uit Efeze 4, een van de herziene hoofdstukken. Stuk voor stuk hebben ze niets te maken met verouderd taalgebruik, maar alles met nieuwe vertaling, afwijkend van de exegese der Statenvertalers, met als gevolg een vervlakking.

In Efeze 4:15 spreekt onze Statenvertaling over de gestage wasdom van Gods volk in de genade. Die groei wordt genoemd een ‘opwassen in Hem’, namelijk Christus. In de herziening is dat geworden een ‘toegroeien naar Hem’. Natuurlijk zal men dan zeggen, dat mensen van nu het woord ‘wassen’ in de betekenis van ‘groeien’ niet meer kennen. Wanneer dat het argument is, waarom maakte men er dan niet eenvoudig ‘opgroeien in Hem’ van? Achter de verandering in ‘toegroeien naar Hem’ ligt een theologische beslissing.

Het voorzetsel in de grondtekst geeft een beweging weer. Maar fundamenteel was voor onze Statenvertalers dat zij reeds in Christus zijn, krachtens de wedergeboorte. De gedachte is dan, dat zij al dieper in Hem wortelen en zo opwassen tot de volkomenheid, en wel alleszins: in geloof in Hem, in liefde tot Hem, in hoop op Hem, in kennis van Hem, in gemeenschap met Hem, want het is een opwassen in Hem. De Engelse Bijbel heeft hier een mooi woord voor: ‘grow up into him’. Dat is het precies. Het ‘toegroeien náár Hem’ doet geen recht aan de fundamentele verhouding die er al is.

Kanttekening

In Efeze 4:18 spreekt de apostel over ‘het leven Gods’. Wat is daarmee bedoeld? Al het leven komt van God. Dat geldt het natuurlijke leven en inzonderheid het geestelijke leven, dat Hij schenkt in de wedergeboorte. Maar met het leven Gods kan ook het leven van de Heere Zelf bedoeld zijn. We kunnen dus op tweeërlei manier spreken van het leven Gods. Welk wordt hier bedoeld? De Statenvertalers zeggen in de kanttekening duidelijk het tweede, en verduidelijken dat nog nader: Namelijk niet waardoor God in Zichzelf leeft, maar waarmede Hij in ons door Zijn Geest leeft in Christus.

Daar zijn de heidenen vreemdelingen van, zegt de apostel. Maar Gods volk leert het kennen, het leven Gods waardoor God in hen leeft door Zijn Geest, wat Paulus deed uitroepen ‘Christus leeft in mij’, die geestelijke vereniging van het ‘gij in Mij en Ik in u’. Wat is daar in de herziening van gemaakt? ‘Het leven dat uit God is’, het gegeven leven dus. Op zichzelf geen geringe zaak, het nieuwe leven van Gods kinderen, maar ten opzichte van de uitleg in de kanttekening een duidelijke verarming.

Onderwijs

In vers 21 luidt de herziening: ‘U hebt immers over Hem gehoord en bent in Hem onderwezen’. Dat betekent, dat Christus het onderwerp van de prediking tot de Efeziërs was en het voorzetsel ‘in’ geeft de stof van het onderwijs aan. Hoeveel rijker is de Statenvertaling: ‘Indien gij maar Hem gehoord hebt (kanttekening: namelijk sprekende in Zijn Woord door ons tot u), en door Hem geleerd zijt.’ Niet maar óver Hem gehoord, maar Hemzélf gehoord, door middel van Zijn knechten die het Woord hebben verkondigd. Hem gehoord, niet alleen met het uitwendig oor, maar ook inwendig, en door Hem geleerd om Hem te kennen, in Hem te geloven, Hem lief te hebben, Zijn stem te onderscheiden, Zijn Woord te verstaan, de kracht van het Evangelie te ervaren en vruchten voort te brengen.

‘Neutraal’ bijbelvertalen bestaat niet. Zien wij het dan verkeerd, wanneer we in de besproken voorbeelden een vervlakking van het bevindelijk leven zien? Neen, dat is de bedoeling van de herzieners niet. Maar wij hopen wel dat zij inzien dat zij op deze wijze niet bezig zijn om de Statenvertaling te bewaren. En als dat nu was omdat beter inzicht in de grondtekst daartoe zou noodzaken, zouden we daarvoor nog begrip hebben, al zou het dan wel zo duidelijk zijn om ronduit van een nieuwe vertaling te spreken. Maar we kunnen echt niet zien, dat deze nieuwe inzichten ook beter zijn.

Terug

Naar top van deze pagina

Naar hoofdpagina Herziene Statenvertaling

© 2010-2015 getrouwevertaling.nl